تعیین پراکنش مکانی سرخرطومی‌های برگ‌خوار Hypera postica و ریشه‌‏خوار یونجهSitona spp. (Coleoptera: Curculionidae) با استفاده از زمین‌آمار

در این پژوهش، الگوی پراکنش مکانی سرخرطومی­های برگ‌خوار و ریشه­‏خوار یونجه با استفاده از زمین­آمار بررسی شد. برای این منظور، چهار مزرعه‌ی تحقیقاتی­ به مساحت­های 0/4، 0/5، 3/1 و 7/3 هکتار در دانشکده­ی کشاورزی دانشگاه تبریز انتخاب و در دو مقیاس شبکه بندی شدند. مزارع 0/4 و 0/5 هکتار به شبکه­های 10×10 متر و مزارع 3/1 و 7/3 هکتار به شبکه­های 30×30 متر تقسیم شدند. نمونه‌برداری هفتگی از مراحل مختلف زیستی سرخرطومی­های یونجه، از اواخر زمستان با سبز شدن مزارع یونجه شروع و تا برداشت چین آخر ادامه داشت. انتخاب روش نمونه­برداری به ارتفاع گیاه یونجه در مزرعه بستگی داشت، یعنی تا ارتفاع حدود 30 سانتی‌متر که امکان استفاده از تور حشره­گیری وجود نداشت از کادر چوبی و بعد از آن از تور حشره‏گیری استفاده شد. از هر شبکه یک نمونه برداشته شد. تجزیه­ی زمین­آماری داده‌ها با نرم­افزارGS + 5.1.1  انجام گرفت. برای تعیین میزان وابستگی مکانی داده‌ها و نوع پراکنش مکانی جمعیت سرخرطومی‌ها از درجه‌ی وابستگی مکانی (DD) استفاده شد و نقشه­های پراکنش جمعیت آن‏ها با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS 9.3 ترسیم شدند. مقدار DD محاسبه شده برای 97 سری از 116 سری داده بیشتر از 26 درصد بود که نشان می­دهد حشرات مورد مطالعه دارای توزیع تجمعی بودند و وابستگی مکانی متوسط تا قوی داشتند. در مورد تمام داده‌های دارای وابستگی مکانی قوی، نقشه‌ی پراکنش تهیه شد. این نتایج و نقشه‌ها نه تنها اطلاعات مهمی در زمینه بوم‌شناسی این آفات فراهم می‌کنند بلکه می‌توانند در مدیریت مکان ‌- ویژه آنها نیز مورد استفاده قرار گیرند.